پیامدهای مشروطیت

تکوین حقوق مدرن در ایران

این دفتر بخشی از تحقیقات نویسنده در نگاهی به مشروطیت از دید دانش حقوق با تأکید بر مفاهیم و نهادهای حقوقی و نیز بحثی در تکوین حقوق مدرن در ایران است. موضوع این کتاب بررسی برخی از مفاهیم و نهادها در مشروطیت ایران است که سهم مهمی نیز در پیدایش دانش حقوق در ایران داشته‌اند. گسترۀ زمانی بحث نیز، دو دهه از مشروطیت ایران در حد فاصل به توپ بستن مجلس اول تا برآمدن پهلوی است. کوشش ایرانیان از دارالسلطنۀ تبریز تا پیروزی مشروطیت برای تأسیس نهادها و مفاهیم حقوقی، در این دو دهه این فرصت را یافت تا از عرصۀ نظر به سطح عمل بیاید و محک بخورد. در تحقیقات صورت‌گرفته عموماً از این دو دهه غفلت شده و بیشتر بر روی عصر ناصری تا پیروزی مشروطیت و نیز دورۀ پهلوی اول تمرکز شده است؛ درحالی‌که این دو دهه سنگ بنای بسیاری از مفاهیم و نهادهای جدید گذاشته شد. در این دفتر تحولات مدرسۀ سیاسی، مدرسۀ حقوق، مدرسۀ حقوق و علوم سیاسی، نهاد عدلیۀ جدید و تدوین نخستین قوانین ایران در دورۀ احمدشاهی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. در بررسی هر کدام از این موضوعات هم کوشش شده است که تحولات آنها پس از دو دوره مقدمات مشروطه‌خواهی و پیروزی مشروطیت، در این دوره – به عنوان پیامدهای مشروطیت – دیده شود و هم نگاهی به برخی از جنبه‌های تکوین دانش حقوق در ایران افکنده شود. مطالعۀ این اثر برای دانشجویان رشتۀ حقوق، علوم سیاسی، تاریخ و علوم اجتماعی می‌تواند مفید باشد.